Aanloop naar een schrijverschap

Arnon Grunberg debuteerde in 1994 met de autobiografische roman Blauwe maandagen. Het boek verleende hem vrijwel direct een sterrenstatus. De critici herkenden zijn talent, voorvoelden dat dit tot meer zou leiden. En ze kregen gelijk. In het twee jaar geleden verschenen Aan nederlagen geen gebrek. Brieven en documenten 1988-1994 is te lezen dat de voorgeschiedenis een weinig vrolijke boel was. Uit de honderden brieven en andere stukken wordt duidelijk dat Grunberg meermaals op de rand van de afgrond balanceerde – emotioneel, financieel – en dat het vooral een onwrikbaar geloof in zichzelf was dat hem overeind hield.

In 1988 verliet Grunberg voortijdig het Amsterdamse Vossius Gymnasium, nam wat meer afstand van zijn ouders en stapte de artistieke wereld binnen. Hij werd vooral aangetrokken door het toneel, zag daarin voor zichzelf een rol als acteur of schrijver. In datzelfde jaar won hij de eerste prijs in een door Toneelgroep Amsterdam uitgeschreven toneelschrijfwedstrijd met het stuk Koningen Frambozenrood. De prijs bestond uit een elektrische schrijfmachine. In de NRC, die verslag deed van de prémière van de eenakter, verklaarde hij: ‘Eigenlijk ben ik veel meer een verhalenverteller. Ik denk zo vreselijk veel en beleef al die verhalen ook echt. Als kind zat ik altijd vol verhalen. Ik werd de leugenaar genoemd. […] Ik wil steeds iets anders doen. Mezelf niet vastzetten op zekerheid.’

Op die schrijfmachine ging hij als een dolle aan het werk. Stortte zich in het avontuur van een beginnende uitgeverij voor niet-Arische Duitse literatuur, gaf zich over aan de liefde en deed dat alles vol overgave en met een hang naar perfectie. De kwaliteit van de vele brieven in deze bundeling is wisselend, maar de mooiste doen vermoeden dat hij ze als schrijfoefeningen beschouwde. Opvallend vaak zijn dat de langere liefdesbrieven.

Als geheel is naar mijn smaak de selectie die Vic van de Reijt, Grunbergs eerste uitgever, maakte wat al te uitbundig. Mijn aandacht zakte af en toe in. Maar de juweeltjes ertussen vergoeden veel. Met plezier gelezen. 

Arnon Grunberg
Aan nederlagen geen gebrek. Brieven en documenten 1988-1994
Verzameld en toegelicht door Vic van de Reijt
Privé-domein nr. 289
518 blz
De Arbeiderspers