Vlamberken

Vlamberken zijn berkenbomen waaraan doelbewust en gedurende langere tijd beschadigingen worden toegebracht. Daardoor ontstaan vergroeiingen die, wanneer de boom eenmaal is verzaagd tot planken, een prachtige nerfstructuur in de vorm van vlammen oplevert. In De Vlamberken, een roman van Lars Mytting uit 2014, speelt dit procedé een centrale rol. Het is niet voor het eerst dat Mytting, die in zijn vaderland Noorwegen razend populair is, hout zo’n grote rol toekent in zijn werk. In Zusterklokken (2018) staan de prachtige traditionele houten staafkerken in Noorwegen centraal, en De man & het hout (2011) geldt als de bijbel voor grote jongens die iets hebben met houthakken, kettingzagen en een vuurtje stoken.

Edvard Hirifjell woont met zijn grootvader op een boerderij in het zuiden van Noorwegen, te midden van uitgestrekte bossen. Zijn grootvader, een man met wat zonderlinge trekjes, zorgt voor hem sinds de dood van zijn ouders. Edvard was toen vier jaar, het is inmiddels bijna twintig jaar geleden. Zijn grootvader en Edvard hebben niet veel contact meer met hun familie, maar met grote regelmaat worden zij wel herinnerd aan Einar, Edvards oom. Deze heeft lang geleden om de bomen van het berkenbos dat grenst aan de boerderij stalen banden aangebracht, met het doel om vergroeiingen te creëren. Maar Einar is al jaren spoorloos verdwenen, en van tijd tot tijd geeft een harde knal aan dat opnieuw een boom bij gebrek aan onderhoud en door eenvoudigweg te groeien zichzelf heeft ontdaan van zijn knellende band.

Wanneer Edvards grootvader onverwachts overlijdt meldt de lokale begrafenisondernemer dat hij een kist voor hem heeft klaarstaan. Van het mooiste vlamberkenhout dat Edvard ooit heeft gezien. Die kist is daar al lang geleden door de inmiddels dood gewaande Einar afgeleverd.  Wanneer Edvard probeert uit te pluizen hoe het nu precies zit met zijn mysterieuze oom en daartoe de spullen van zijn grootvader doorzoekt en met de hoogbejaarde dominee in het dorp gaat praten, is het alsof hij de steen licht van een onderaardse kamer vol geheimen. Zijn speurtocht voert hem naar de Shetlandeilanden en naar een dorpje in Noord-Frankrijk waar zijn ouders zijn omgekomen. Op dezelfde plek als waar in de Eerste Wereldoorlog tijdens hevige beschietingen met gasbommen een bos met walnotenbomen zo is vergiftigd dat het hout daardoor de meest fantastische houtverkleuringen heeft ontwikkeld. Waardoor dat hout de waarde kreeg van goud. Het blijft bij Mytting altijd om hout draaien …

Je zou De Vlamberken een combinatie van een ouderwetse avonturenroman en de betere detective kunnen noemen. Centraal in de plot staat het ontrafelen van een familiegeheim, een exercitie die plaatsvindt op bijzondere locaties én waarbij de hoofdpersoon tegen de liefde aanloopt. Dit klinkt misschien als een nogal voor de hand liggende lijst van ingrediënten voor zo’n boek, maar Myttings vakmanschap en vooral zijn vermogen je als lezer meermaals op het verkeerde been te zetten maakten dit boek een heel plezierige lees(luister)ervaring.

Lars Mytting
Vlamberken
Vertaald uit het Noors door Paula Stevens
Luisterboek, voorgelezen door Jacqueline Blom
12 uur en 30 minuten
Atlas Contact / Storytel