Verbluffend debuut

Lisa Halliday toont in haar debuutroman Asymmetry dat ze kan schrijven. Al na een handvol bladzijden is dat tot je doorgedrongen. Dat begin bestaat uit drie grotendeels identieke korte scènes, waarin Hallidays hoofdpersoon Alice op een bankje in een New Yorks park een boek leest. Een oudere man met krullend haar en een ijsje in zijn hand neemt dan plaats naast haar. In de eerste scène komt hij haar naam te weten, in de volgende heeft hij inmiddels uitgevogeld dat zij schrijver wil worden – wat ze niet ontkent – en bij de derde ontmoeting heeft hij een ijsje voor haar meegenomen en vraagt hij haar ‘So. Miss Alice. Are you game?’ Dat is het begin van een relatie die jaren zal duren. Hij is Ezra Blazer, een wereldberoemde schrijver, zij is vijfentwintig en assistent-redacteur bij een literaire uitgeverij. Een ongelijk paar, maar hij houdt van haar en zij vindt hem vooral fascinerend.

Halliday liet zich voor dit deel van haar boek inspireren door de relatie die zij had met Philip Roth. De vertelling is echter niet een-op-een de weerslag van die verhouding, zij heeft er literatuur van gemaakt. Het is een ongelijke relatie. Hij belt haar voor afspraakjes, niet andersom. Zijn lichamelijke beperkingen beïnvloeden hun liefdesleven. Hij geeft haar praktische maar dure cadeau’s, en soms ook gewoon geld. Hij bedenkt een alter ego compleet met een nieuwe naam voor haar, voor de momenten dat ze zich samen in het openbaar bevinden. Hij geeft haar lijstjes op van te lezen boeken. Zij op haar beurt voelt naast liefde ook een zekere zorgzaamheid voor hem, die toeneemt wanneer hij ziek wordt. En ze beleeft hun relatie met een fiks portie nieuwsgierigheid, analyseert wat er gebeurt. Als een Alice in Wonderland die haar ogen uitkijkt. Een jaarlijks terugkerende mededeling is de toekenning van de Nobelprijs aan een andere auteur dan Ezra Blazer.

Asymmetry bestaat uit drie delen. Het verhaal over Alice en haar schrijver is getiteld ‘Folly’. Het tweede, nagenoeg even lange deel heet ‘Madness’. Daarin staat Amar centraal, een Amerikaans-Irakese econoom. Hij is op weg naar Irak, waar hij zijn ontvoerde broer wil gaan zoeken, tijdens het overstappen op Londen Heathrow tegengehouden op de verdenking een terrorist te zijn. Halliday wisselt hier heel effectief tussen de verhoren van Amar en zijn terugblikken op zijn leven tot nu toe, een beeld oproepend van een leven tussen twee werelden in, het geestelijk ontheemd zijn.

Wat hebben beide delen met elkaar te maken? Op het eerste oog niets, maar bij nadere beschouwing wel degelijk. Wanneer in het eerste deel Blazer aan Alice vraagt of zij in de uren dat ze alleen is aan het schrijven geslagen is, bevestigt ze dat. Of ze over zichzelf of haar familie schrijft, vraagt hij dan. Nee, over geheel andere zaken. In gedachten vraagt ze zich op dat moment of ze zich zou kunnen verplaatsen in iets wat totaal buiten haar eigen wereld valt, bijvoorbeeld een Moslimman. Dit verhaal, dus.

Een romandebuut waarin het ontstaan van dat boek onderhuids een van de onderwerpen is. Een titel waarvan je als lezer de veelzijdige betekenis gaandeweg gaat begrijpen. En, om het af te maken, als derde en korter deel het transscript van een radio-interview dat Ezra Blazer wordt afgenomen. Een onthullend gesprek, waarin ook het boek ‘van een jonge auteur’ ter sprake komt. En dat alles ingebed in een weldadige én uitdagende hoeveelheid literaire verwijzingen, zo verwerkt dat ze geen afbreuk doen aan een roman die leest als een trein. Je moet maar durven.

Lisa Halliday
Asymmetry
276 blz
Granta

[Nederlandse editie: Asymmetrie]