De bewaring

Zou de Nederlandse literatuur een abonnement gaan krijgen op de Booker Prize? Je zou het haast denken – hopen – sinds Lucas Rijneveld in 2022 de International Booker Prize won, die voor in het Engels vertaalde literatuur, en Yael van der Wouden dit jaar de shortlist van de reguliere Booker haalde, die voor romans die oorspronkelijk in het Engels zijn geschreven. Een roman van een Nederlandse auteur, geschreven in het Engels en daarna in het Nederlands vertaald. Dat lijkt een omslachtige gang van zaken, maar is verklaarbaar. Van der Wouden (1987) groeide op in Israël, bracht haar tienerjaren door in Nederland en studeerde in New York. Engels voelt als haar moedertaal. De bewaring, de roman waar we het over hebben, verscheen deze zomer dan ook als The Safekeep. 

Nog even door op zaken rondom de roman: die verscheen bij Chaos, een kleine uitgeverij die deels onder de paraplu van Dag Mag opereert en waarvan Van der Wouden zelf een van de oprichters is; die uitgeverij specialiseert zich volgens de website in epische boeken, die bij voorkeur feministisch zijn en ook een beetje dwars; en ook de term ‘grensverleggend’ komt in de PR-uitingen van Chaos voor. Met de introductie van het boek gaven Chaos c.q. Das Mag  trouwens een indrukwekkend visitekaartje af, de hype was opgezet volgens het boekje.

Maar dan de roman zelf. Die rechtvaardigt de publiciteit in ruime mate. Het draait om een verhaal dat zich afspeelt in 1961, in een groot herenhuis in het buitengebied van Zwolle. Dat huis wordt bewoond door Isabel, een jonge in zichzelf gekeerde vrouw. Sinds de dood van haar moeder enkele jaren eerder is ze de enige bewoner. Het huis is beloofd aan haar broer Louis, die het mag betrekken zodra hij een gezin gaat stichten. Ze heeft het dus in bewaring. In zekere zin is ze met het huis vergroeid, voor zover ze zich kan herinneren woonde ze nooit ergens anders. Voor het huis zorgen is haar missie.

Het ritme van Isabels dagen wordt verstoord wanneer de nieuwe vriendin van Louis, Eva, een poosje komt logeren. Tussen de wereldse Eva en de stugge Isabel is geen klik. Dat gevoel wordt sterker wanneer Isabel merkt dat nu en dan dingen uit de huisraad zoek raken. Bewijzen dat Eva zich die heeft toegeëigend kan Isabel niet, maar haar wantrouwen en afkeer groeien met de dag. In deze gespannen situatie ontstaat er, zonder dat een van de twee echt het initiatief lijkt te nemen, een erotische relatie. Als lezer voel je dan niets dan drijfzand onder je voeten, bij gebrek aan een op dat moment begrijpelijke verklaring. Maar het element van vervreemding past evenwel wonderlijk goed bij de totale sfeer van de roman.

Vanzelfsprekend hecht Van der Wouden de draden van haar verhaal netjes en bevredigend af. Zelfs verrassend, waarbij het moment waarop Isabel en haar gezin het huis betrokken, in de winter van 1944, de sleutel tot de verklaring bevat. Mooi gedaan.

Yael van der Wouden / De bewaring / Vertaald uit het Engels ‘The Safekeep’ door Fannah Palmer & Roos van de Wardt / 304 blz / Uitgeverij Chaos, 2024