Een Antwerpse geschiedenis

Het lezen van Wildevrouw, de nieuwe roman van Jeroen Olyslaegers, is boeiend. Maar ernaar luisteren is een regelrecht feest. Dat ervoer ik toen ik zo’n kwart van het boek had gelezen en toen ontdekte dat Olyslaegers zelf het boek voor Storytel heeft ingesproken. Het verhaal speelt in Antwerpen in de tijd van de Oude Breugel, in de roerige jaren net voor de beeldenstorm. We spreken dan omstreeks 1560. Het zijn de jaren van sociale onvrede, van politieke onrust en van ondergrondse verzetshaardjes tegen het bestuur van de Spaanse landvoogd. Dat alles bezien door de ogen van Beer, eigenaar en uitbater van een populaire herberg in de binnenstad waar iedereen die iets te betekenen heeft in dit complex van factoren met regelmaat binnenvalt. De stad Antwerpen is daarmee niet alleen het toneel van de handelingen, maar in zekere zin ook de hoofdpersoon. En dat geeft het luisteren naar Olyslaegers z’n meerwaarde: in vloeiend Antwerps, en qua dictie als een volleerd acteur brengt hij de geschiedenis tot leven.

Beer vertelt het verhaal als een terugblik, zo’n tien jaar later, wanneer hij in Amsterdam woont en ook daar een herberg heeft. Hij heeft Antwerpen gedwongen moeten verlaten.  Dat zijn gewoonte om zijn herberg heel gastvrij open te stellen aan alle partijen daarin een rol heeft gespeeld ga je al snel vermoeden. Maar Olyslaegers laat je lag in het ongewisse over de hoed en de rand, wat hem ruimte geeft om het beeld en de context langzaamaan in vullen. 

Wildevrouw is een roman waarvan vooral de afzonderlijke taferelen mij zullen bijblijven, meer dan de lijn van het verhaal: De wintermarkt in het schemerdonker op het ijs, verlicht door fakkels;  de oude Breughel, die op een van de wanden van de gelagzaal in de herberg uit de losse pols een tekening aanbrengt; de slachtpartij onder de bevolking wanneer het langverwachte oproer eindelijk uitbreekt; en veel, veel meer. En vanzelfsprekend de stem van Olyslaegers, het sappige Antwerps en de doorvoelde toon.

Jeroen Olyslaegers / Wildevrouw /  416 blz / De Bezige Bij, 2020