Doem over Almere

Almere heeft geen al te best imago. Ofschoon de meeste Nederlanders er nog nooit een dagje hebben rondgelopen, is de opmerking dat men er ´niet dood gevonden wil worden´ een vaak gehoorde. Almere heeft geen geschiedenis, wordt dan gezegd, dus ook geen sfeer. Het is een slaapstad van Amsterdam - dat klopt! – dus er zal weinig te beleven zijn, overdag en ’s avonds. Het gemeentebestuur kan nog zo haar best doen – de Floriade organiseren, heel veel parken aanleggen, opvallende architectuur helpen ontwikkelen – maar het lijkt deels tevergeefs. Een heel opvallend initiatief is het met een zekere regelmaat aanstellen van een writer in residence, die de opdracht krijgt een roman te schrijven die zich afspeelt in Almere. In 2014 viel de keuze op Renate Dorrestein. Dat kwam haar goed uit, want ze had al een paar jaar last van een writer’s block en hoopte die Almere te overwinnen. Ze logeerde drie keer gedurende een maand in de stad, steeds op een andere locatie, en leerde Almere op die manier goed kennen.

Het resultaat is de roman Weerwater, verschenen in 2015. De plot die ze bedacht is gedurfd, maar biedt haar ontelbare mogelijkheden, die ze dan ook ten volle benut. Ze koos voor een doemscenario. Op de zondag dat Dorrestein voor het eerst haar intrek in Almere heeft genomen, laat ze een vernietigende storm losbarsten. De volgende ochtend, wanneer een groot deel van de inwoners naar hun werk buiten de stad is en de overigen zo’n beetje puin aan het ruimen zijn, klinkt er in een korte en indringende fluittoon. In de uren erna gaat het de Almeerders langzaamaan dagen dat de stad van de buitenwereld blijkt te zijn afgesloten. Aan alle zijden hangen net buiten de bebouwing dikke mistgordijnen. Wie probeert daar doorheen te rijden of lopen lost op in het niets. Iedere vorm van contact met de wereld daarbuiten is niet meer mogelijk, het lijkt of die niet meer bestaat.

Dit is wat je noemt een pageturner. Dorrestein slaagt erin deze ´moderne Apocalyps´ (de recensent van De Volkskrant) zowel in het groot als in het klein leven in te blazen. Ze volgt de belevenissen van een handvol personages die ieder op hun eigen wijze probeert zich te redden. Tegelijk toont ze wat de ontstane situatie doet met het geloof in de medemens en in de nieuwe, provisorische vorm van stadsbestuur. Ervoor kiezen door te gaan betekent ook een hele samenleving zo ongeveer vanaf de grond opnieuw opbouwen en inrichten.

Als bonus bij het lezen van Weerwater leer je vanuit je luie stoel alle hoeken en gaten van dat wat ondergewaardeerde Almere kennen. Ik vond dat eigenlijk wel een eye-opener, in positieve zin. Dat moet het ook voor Dorrestein zijn geweest, ze geeft de stad zonder schroom het podium, de hoofdrol. Wij gaan daar binnenkort ook maar eens een dagje rondfietsen …

Renate Dorrestein / Weerwater / 302 blz / Podium, 2020