Hoofdpersonen zijn broer en zus Oscar en Louise. Hij zit in het voorlaatste jaar van het gymnasium en kijkt uit naar zijn studietijd, zij studeert al maar keert aan het begin van het verhaal gedesillusioneerd terug naar het ouderlijk huis. De wereld van hun moeder bestaat uit haar tuin en haar geloof, hun vader heeft zich afgekeerd van het geloof én de wereld en brengt zijn dagen door met lezen en pianospelen. Het buiten waar het gezin woont valt door achterstallig onderhoud langzaam uit elkaar en heeft al de aandacht getrokken van een projectontwikkelaar die op de grond aast. Enter beschrijft mooi hoe broer en zus aarzelende, onwennige pogingen doen elkaar te begrijpen, terwijl de ouders ieder hun eigen leven leiden.
Oscar en Louise beleven gedurende de zomer waarin het verhaal speelt beide een liefdesgeschiedenis, of in ieder geval de aanzet daartoe. Oscar raakt van streek door zijn gevoelens voor de zus van een Ambonese klasgenoot, Louise wordt aangetrokken door de zoon van de lokale predikant. Beide verliefdheden fungeren uiteindelijk als een louteringsproces.
Ik lees Enter graag. Hij heeft een heel zorgvuldige schrijfstijl, met vloeiend lopende zinnen en een trefzekere woordkeuze. Ook is hij sterk in sfeerbeschrijvingen. Daarbovenop zet hij een scala aan literaire middelen in om zijn verhaal op de juiste momenten kracht bij te zetten: Een vlieg die tegen het gesloten raam botst in zijn pogingen om naar buiten te komen, een vogel die gewond is en dus vleugellam, een langzaam in elkaar zakkende buitenplaats, een Ambonees die het tegen Oscar heeft over verloren idealen en ga zo maar door. Genieten dus, als je daar van houdt.
Direct na verschijnen werd Pastorale door meerdere recensenten ‘de Grote Nederlandse Roman’ genoemd, mede omdat Enter er in slaagt een beeld neer te zetten van een recent tijdperk op het moment dat het ten einde loopt. Een beeld van een voorbije wereld, maar wel een wereld die een groot deel van de lezers zelf nog bewust heeft meegemaakt. Voor mijn gevoel zijn dat grote woorden, woorden die ook deels voorbijgaan aan dat wat Enter centraal stelt, namelijk de emotionele ontwikkeling van Oscar en Louise. Voor mij is het eerder een coming of age roman, en dan een dubbele: Oscar die nog onbevangen vooruitkijkt naar zijn volwassenwording en nog niet goed weet hoe om te gaan met zijn eerste kleine botsingen met de maatschappij, Louise die probeert de voor haar teleurstellende eerste fase daarvan te verwerken. Een heel normaal gegeven, je zou kunnen zeggen bijna alledaags, maar in elk opzicht groots uitgewerkt.
Stephan Enter
Pastorale
285 blz
Uitgeverij Van Oorschot