zaterdag 22 mei 2021

Zoon en vader

Het lijkt erop dat de op leeftijd komende Huraki Murakami  vaker dan voorheen publicaties doet verschijnen die hoog scoren in de categorie ‘mijmeringen’. Dat is ook het geval bij Een kat achterlaten. Herinneringen aan mijn vader. Daarin doet hij iets dat hij zowel in het echte leven als in zijn literaire productie lange tijd  heeft nagelaten: praten met zijn vader, schrijven over zijn vader. 

Centraal in de herinneringen aan zijn vader staat voor de zoon de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader, gemobiliseerd,  overleefde die door een reeks gelukkige maar ook onbegrijpelijke beslissingen van hogerhand, waardoor hij niet werd ingedeeld bij de fronttroepen maar zijn dienstjaren kon slijten op ongevaarlijke plekken en als student op de Keizerlijke Universiteit.

Voor Murakami lijkt de aanleiding om deze tekst te schrijven en publiceren een heel persoonlijke. In het traject naar volwassenheid van Haruki is er een breuk ontstaan tussen vader en zoon. De aanleiding, zo verklaart de zoon, was de teleurstelling bij de vader toen duidelijk werd dat de zoon geen wetenschappelijke loopbaan ambieerde, überhaupt geen maatschappelijk aanvaardbare loopbaan. Schrijver zijn, en daarbij volkomen onafhankelijk, gaandeweg werd dat het doel. De vader feliciteerde zijn zoon weliswaar bij zijn eerste publicatie, op dertigjarige leeftijd, maar het contact werd er niet beter door. Pas toen zijn vader als negentigjarige in het ziekenhuis op zijn dood lag te wachten, kwam een gesprek op gang.  

Zoals gezegd, het is niets meer dan een heel persoonlijke snipper van het leven. Ook Murakami zelf schrijft in een nawoord dat hij lang heeft getwijfeld hoe deze tekst uit te geven. Desondanks las ik het met plezier. Het bevat ontegenzeggelijk een diepere laag. En de keuze van voor een zelfstandig, prachtig vormgegeven boekje, blijkt de juiste. Een monumentje, heel persoonlijk, voor zijn vader.

Haruki Murakami / Een kat achterlaten. Herinneringen aan mijn vader / Vertaald uit het Japans door Elbrich Fennema / Met illustraties door Marion Vrijburg /  53 blz. / Atlas Contact