zondag 14 oktober 2018

Transcendental highways

In augustus waren wij met vakantie in het Lake District, Engeland. Mijn vakantiepret begint gewoonlijk een paar weken vóór zo’n vakantie, in een boekhandel in Leiden of Den Haag. Een van de boeken die daar aan mijn vingers bleef plakken was Motel Songs van Auke Hulst, dat kort daarvoor de Bob den Uyl Prijs 2018 voor het beste Nederlandstalige reisboek was toegekend. Het is een boek over de trip die Hulst in 2016 ondernam dwars door de Verenigde Staten. Onopvallend verwerkt in het achterplat bevindt zich een CD met songs die hij onderweg schreef en die hij met eenvoudige apparatuur opnam in motelkamers. Een meer onvervalste road novel kun je niet bedenken, lijkt me. Het boek las ik tijdens de vakantie, daarover hieronder meer. Maar die muziek heeft sinds augustus, toen ik hem voor het eerst afspeelde in de auto, de CD-speler niet meer verlaten. De tekst, de muziek - It grows on you, om het zomaar te zeggen.

Dat Hulst besloot tot de reis had een minder plezierige oorzaak: de relatie met zijn vriendin liep stuk. Ongeveer tezelfdertijd leverde hij het manuscript van een nieuw boek in bij zijn uitgever, En ik herinner me Titus Broederland. Onrust in het hoofd, spanning over de ontvangst van de nieuwe titel. Even weg leek een goed idee. Omdat Hulst altijd al een hartstochtelijke liefde koesterde voor Amerika en de Amerikanen leek dit het goede moment om daar iets mee te doen. Hij plande een route die hem van oost naar west zou voeren, van Maryland dwars door de ruige Midwest en Northwest naar Californië, eindigend in San Francisco. Met de NRC kwam hij overeen artikelen te schrijven over de Iowa Writers’ Workshop en over de ervaringen van Jack Kerouac als brandwacht op Desolation Peak, in de zomer van 1956. Ook laadde Hulst een gitaar en een keyboard in de kofferbak van zijn gehuurde Nissan, onderdeel van zijn geheime plan.

Gepassioneerde liefde voor literatuur kan Hulst niet worden ontzegd. Zijn hoofdstuk over Ernest Hemingway begint als volgt: ‘Ernest Hemingway was een klootzak. Vraag me naar zijn werk en dat is het eerste wat ik zal zeggen. Hij was een pestkop en een macho en hij stak de mensen die hem vooruithielpen een mes in de rug zodra ze hem niet langer van nut waren. Hij was een man, zo schreef James Salter, “die in werk en leven een belediging nooit uit de weg ging”. Bokser, jager, visser, liefhebber van de bloederigste aller bloedsporten: stierenvechten. En schrijven, nog zo'n bloedsport. Hemingway maakte zijn oude vriend Scott Fitzgerald belachelijk in “The Snows of Kilimanjaro”(1936), op het moment  dat Scott, 'that poor son of a bitch', zijn donkere dronken dagen sleet nabij het gesticht waar zijn echtgenote opgesloten was. Iemand trappen die op de grond ligt, heel chic, Ernest. Maar verdomme, wat was je goed. En misschien, ik sta mezelf soms toe het te denken, was je toch geen klootzak.

Motel Songs is doordrenkt met die liefde zonder voorbehoud voor alles wat met literatuur en muziek te maken heeft. Of het nu Hemingway is – ‘Hoe zou het zijn om in een dubbelloops geweer te kijken? Is dat het zwaarste moment, of is er dan al iets van opluchting?’ – de roemloze ondergang van de geniale Fitzgerald, de verdrinking van zanger Jeff Buckley, of de lotgevallen van Prince, Kurt Cobain en Philip K. Dick, Hulst getuigt van zijn fascinatie en liefde voor hun werk en leven en als vanzelf ontstaan er meeslepende verhalen.   

Langzamerhand, rijdend over de eindeloze wegen door de woestijn, komt ook de vader van Hulst steeds meer in beeld, die overleed toen de schrijver zeven was. Als een road novel ook een reis is door je eigen verleden en psyche, wordt dat begrip hier volledig ingevuld. Hulst verweeft dit aspect van zijn verhaal mooi met de reis.

Tja, en dan die muziek. Bij de eerste kennismaking dacht ik: Paul Simon. Sommige nummers hebben diezelfde nadruk op de tekst en het ietwat tegendraadse van de muziek. Maar nu, een paar maanden later, herken ik het als Auke Hulst. Na lezing van het boek hebben veel nummers natuurlijk een extra betekenislaag voor je, maar ook op zichzelf blijven ze overeind. De composities zijn afwisselend, vormen een hechte eenheid met de tekst en blijven lang hangen. Nummers als Blue Ridge Parkway, Desert Days, Pappa Kissed a Gun en My Final Skin – voor mij het mooiste nummer – zijn sfeervol én krachtig. Om een indruk te krijgen misschien maar eindigen met de eerste passage van de eerste song?

Leaving Town
Leaving town
Leaving town
Heading westward
I’m freedom bound
Let me stay
On this transcendental highway
Let me stay
On this transcendental highway I’ve found.

Alleen geïnteresseerd in de muziek? Dan mis je veel, maar dat is jouw keuze. Dan kun je terecht op Spotify.

Auke Hulst
Motel Songs
290 blz & CD
Ambo Anthos